Chaos is goed

Op dit moment ben ik in de ban van (oude) afleveringen van het programma Close Up. Ik vind het fascinerend om een kijkje te krijgen in het leven van kunstenaars. Het is voor mij eigenlijk nog vele malen inspirerender dan de soms prachtige schilderijen, foto's en gebouwen die de revue passeren. Met name de aflevering over de fotograaf Jay Maisel maakte indruk...   

Alles heeft waarde

De documentaire volgt de bijna negentigjarige Jay Maisel die voor een recordbedrag van 55 miljoen zijn bankgebouw in New York heeft verkocht. Hij moet wel, hij kan het onderhoud niet langer betalen. Probleem is, het gebouw is 3300 m2 groot en Jay is nogal een verzamelaar. Je volgt de drie maanden in aanloop naar zijn verhuizing. Een periode waarin hij afstand moet doen van een groot aantal van zijn bezittingen. Gewoon het hele inkijkje in de wereld waarin hij leeft en hoe hij de wereld bekijkt is zo fascinerend. Hij ziet werkelijk in alles waarde en door het meekijken over zijn schouder zie je ineens ook zelf hoe mooi bijvoorbeeld afgebladderde verf kan zijn. De wereld door zijn ogen bekeken is echt prachtig. Het zet op de een of andere manier je hart wijd open. 

 'Before you are able to see, you have to look. And before you can look you have to want to look'.

Kind blijven

Door de hele documentaire is duidelijk dat het Jay Maisel is gelukt om te bewaren wat het gros van de mensheid verliest zodra ze volwassen worden: kijken met de blik van een kind. Je ziet het alleen al aan zijn pretoogjes. Zo fantastisch hoe hij op een gegeven moment een soort van in elkaar geflanst instrument laat zien waar zijn dochter op haar derde haar interesse in verloor en lachend bekent dat hij er nog steeds mee speelt. Echt, het hele huis is één grote chaos. Maar mooie chaos. Ik hou van dat soort chaos. Er is als je echt kijkt zo enorm veel schoonheid te vinden. Een schoonheid die je in ons zeer geplande Nederland niet vaak meer tegenkomt. Neem nou kringloopwinkels. Tot een jaar of vijf terug kon ik daar nog echt mijn hart ophalen. Alles was nog een beetje een rommeltje. Nu staat in de meeste kringloopwinkels alles netjes op een rij en met een beetje pech is het zelfs op kleur gesorteerd. Alle spontaniteit is eruit. Je fantasie en creativiteit worden absoluut niet meer geprikkeld. Ook de verrukking die ik voelde toen ik zo'n drie jaar terug in Leiden bij toeval in een op en top volgepropte winkel voor kunstenaarsbenodigdheden terechtkwam kan ik nu nog zo oproepen. Moeten zoeken naar wat je nodig hebt en ondertussen allerlei nieuwe ontdekkingen doen. Heerlijk. Chaos is goed.  

En toch

Chaos. De mens heeft ergens de natuurlijke neiging om chaos te willen bedwingen. Kijk naar alle tuintjes in Nederland. Gros heeft veel stenen en de planten staan netjes in borders. Gevallen blad wordt zo snel mogelijk weggehaald. Of als het chaos is in je hoofd. Er moet zo snel mogelijk weer rust in de onrust komen. Als een gek proberen we die onrust te bedwingen en als dat niet lukt dan kunnen we ons altijd nog op de één of andere manier verdoven. Ik doe er zelf ook zeker aan mee. Maar weet je: chaos, in welke vorm dan ook, biedt zoveel als je je er volledig aan overgeeft. Het biedt de kans om op een nieuwe manier te gaan kijken.

De chaos van Jay Maisel is inmiddels verloren gegaan. Eeuwig zonde, maar het heeft wel een prachtige documentaire opgeleverd. Ik raad je echt aan om te gaan kijken. Ik durf je op een briefje te geven dat je ook net iets anders gaat kijken naar de wereld om je heen. Hij wordt echt een stukje mooier.